Het creatieve brein achter Brutus

Brutus is eigenlijk een soort antwoord en een aanvulling op het hedendaagse Rotterdamse cultuurlandschap. Geen museum zoals de grote officiële instellingen die we kennen, maar echt een plek waar de kunstenaar de hoofdrol heeft. We noemen het een ‘artist-driven playground’, omdat er echt wordt gedacht vanuit de kunstenaars, voor kunstenaars. We concentreren ons daarbij op meeslepende solotentoonstellingen van kunstenaars die we de ruimte en een platform geven, naast thematische tentoonstellingen met een kritisch of schurend karakter. Met Brutus willen we een geheel eigen biotoop creëren, die bestaat uit een cultureel centrum van 10.000 vierkante meter, gecombineerd met woningbouw en voorzieningen. Er ontstaat dan een soort machine waarvan de losse elementen elkaar mogelijk maken. De grootste uitdaging op dit moment is het krijgen van een omgevings/bouwvergunning; dat hangt nog af van bepaalde onderzoeken en het definitieve bestemmingsplan.

Dat bestemmingsplan voor het tweede deel van het project ligt op dit moment klaar bij de gemeente. Er worden straks onder meer drie woontorens gebouwd, geïnspireerd op de utopische brutalistische bouwstijl waaraan het initiatief zijn naam ontleent. Hierin komen maar liefst 750 woningen en studio’s voor kunstenaars. Op die manier creëert Van Lieshout een meer permanente plek voor de kunstenaars die vaak als eerste ruimte moeten maken wanneer een wijk populair wordt bij projectontwikkelaars en het grote publiek. Deze nieuwbouwwerken zullen goed passen bij het havengebied: ongepolijst en rauw, net als de stad. Als de vergunningen rond zijn, kan de bouw in 2024 van start gaan.

Ik werd destijds door iedere academie afgewezen, behalve door de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Op m’n 16e verhuisde ik naar de stad en vanaf dat moment ben ik kunst gaan maken. De stad heeft mij altijd goed gelegen, het is een ‘no nonsense’ stad met een praktische ‘niet lullen maar poetsen’-mentaliteit. Dat sprak me meteen erg aan. De stad heeft me bovendien veel mogelijkheden geboden. Over de lege gebouwen in de haven zeiden de gemeente of particuliere eigenaren: “Gebruik die maar”. Daar deden ze niet zo moeilijk over. Ik heb daardoor veel kansen gekregen om mijn werk te ontwikkelen en ik werk nu al ruim 35 jaar in het havengebied. Die dankbaarheid wil ik ook teruggeven; daarom bouwen we voor Brutus straks veel sociale woningen en ateliers voor kunstenaars. Dat is een integraal onderdeel van het project, want er vindt veel projectontwikkeling plaats in de wijk, wat concreet betekent dat kunstenaars die nu in oude loodsen werken, en belangrijk zijn geweest voor de huidige populariteit van de wijk, daar straks niet meer kunnen wonen en werken vanwege de stijgende prijsniveaus. Gentrificatie maakt het kunstenaars erg moeilijk en, daarom willen we iets terugdoen zodat zij ook op de langere termijn hun creatieve stempel op het gebied kunnen blijven drukken.

Wat ik erg fijn vind aan deze en de vorige editie is dat het evenement in de zomer en het voorjaar plaatsvindt, waardoor het veel meer gaat leven in de buitenlucht. Daardoor lopen mensen veel vaker spontaan tegen dingen aan. Ik nodig iedereen uit om de stad te verkennen, te voet of met de fiets.