Een beetje raar ziet het er op het eerste oog misschien wel uit. Twee dames die langs een drukke verkeersader in hartje Rotterdam muren lijken te schrapen. Maar vreemd is het allerminst, vinden Annemarie Piscaer en Iris de Kievith, de dames in kwestie. “We kiezen deze plekken heel bewust uit. Hier rijden veel auto’s en wordt vaak geremd. Hier is het ‘t vuilst en kunnen wij het dus meeste oogsten.” Waarschijnlijk snap je er nu nog niet veel van. Lees dan vooral verder. Dit is een verhaal over twee vrouwen die met een gezonde portie idealisme en verbeeldingskracht op een creatieve manier een groot probleem zichtbaar maken én aanpakken. Make It Happen met een emmer.
Rotterdam is een drukke stad, met veel verkeer. Al dat verkeer brengt niet alleen de mensen waar ze moeten en willen zijn, het gaat ook gepaard met de nodige uitstoot van fijnstof, wat niet zo goed is voor mens en milieu. En dat is precies wat Annemarie en Iris met het project
serVies* willen laten zien aan het grote publiek. “Er zit in steden als Rotterdam veel fijnstof in de lucht. Dat fijnstof creëren we zelf, door in onze auto’s en op onze brommers te rijden. Het probleem is echter dat we de vervuiling eigenlijk niet zien. Maar het is er wel en het is slecht voor ons.”
https://youtu.be/sUSDO4nNXx0
Annemarie en Iris, die komend voorjaar zullen worden geholpen door een groep vrijwilligers, verzamelen het fijnstof zelf op diverse plekken in Rotterdam. Onder andere door zwarte aanslag van muren langs drukke wegen te schrapen. Het materiaal wordt opgevangen in een emmer en later verwerkt in een glazuur. Annemarie laat een buisje zien van 15 centimeter lang, voor meer dan de helft gevuld met een zwart poeder. “Dit is fijnstof dat één mens in Rotterdam in 85 jaar, dus grofweg gedurende een leven inademt. Dat is dezelfde hoeveelheid fijnstof die we gemiddeld in 3 maanden per persoon met de auto in Rotterdam uitstoten. Ongelofelijk he?”
Bewustwording
https://youtu.be/IBQVnFw_lKU
Mensen veroorzaken het probleem. En mensen kunnen er iets aan doen. Maar hoe raak je overtuigd dat je je gedrag moet aanpassen als je het probleem niet ziet? “Bewustwording is het voornaamste doel van project serVies” zegt Annemarie. “Het is de eerste stap op weg naar gedragsverandering en gedragsverandering is nodig als we de kwaliteit van de lucht in steden willen aanpakken.”
Van vies naar servies
Door het fijnstof te verwerken in het glazuur op porselein serviesgoed, kunnen Annemarie en Iris het vieze en ongezonde stof omzetten in iets ongevaarlijks. Waar je zelfs dagelijks je boterham met kaas van kunt eten. “Wij hebben het graag over ‘een schaal met een verhaal’. In tien jaar ademt een Rotterdammer ongeveer een hele gram fijnstof in. Daar wordt één kopje of bord mee geglazuurd, net als met de hoeveelheden die je in 25, 45, 65 of 85 jaar binnenkrijgt. De kleurverschillen die we daarmee krijgen, spreken voor zich. Zo zetten we iets ongezonds om in iets praktisch en moois. En we maken een groot probleem tastbaar en zichtbaar.”
[caption id="attachment_20294" align="aligncenter" width="800"]
De hoeveelheden fijnstof van 10, 25, 45, 65 en 85 jaar leveren kleurverschillen op.[/caption]
Bijkomende voordelen: nieuwe kennis en kruisbestuiving
Voor het ontwikkelen van de techniek die nodig is voor het maken van glazuur met behulp van het fijnstof hebben Annemarie en Iris veel samengewerkt met verschillende bedrijven en onderzoeksinstellingen binnen en buiten Rotterdam. Het leverde waardevolle contacten, inzichten, nieuwe kennis en kruisbestuiving tussen verschillende disciplines op. En dat is misschien wel net zo belangrijk als het oorspronkelijke doel van het tast- en zichtbaar maken van het luchtvervuilingsprobleem.
* Project serVies is mede mogelijk gemaakt door ondersteuning via subsidie uit het programma CityLab010 (2017). Eind november 2018 wonnen Stadslab Luchtkwaliteit en het spin-off project serVies de Job Dura Prijs 2018.
Headerfoto: Karola van Rooyen
