Kunst in de buitenruimte

Nr. 1 Neptunes
locatie: Doelwater 5, 3011 AH Rotterdam
Ter gelegenheid van de officiële ingebruikneming van het stadhuis aan de Coolsingel in 1920 kregen drie monumenten een plaats in de binnentuin, waaronder dit beeld van Neptunus. Het is een zittende Neptunus met in zijn rechterhand de drietand. In de Romeinse mythologie is hij de god van de zee. Dit werk en het beeld van Mercurius aan de andere kant van de tuin horen bij elkaar: mythologische figuren hadden een standing die past bij het stadhuis en bij de academiekunst. Beide bronzen beelden zijn gemaakt door beeldhouwer Bon Ingen Housz en gedijen erg goed in de in 1997 opgeknapte stadhuistuin. Ze staan in geometrisch aangelegde hagen, aan weerszijden van het derde monument; een hardstenen fontein met een bronzen kindergroep gemaakt door Simon Miedema.

Nr. 2 Bospoldervos
Locatie: Schiedamseweg 280, 3025 AS Rotterdam
Aan de Schiedamseweg in de wijk Bospolder-Tussendijken is mei 2020 een enorme vos geplaatst. Het beeld de Bospoldervos is zestien meter lang en tien meter hoog. Het geheel weegt 65 ton. Het ontwerp is gemaakt door Florentijn Hofman, die met dit kunstwerk een relatie tussen de stad en de natuur weergeeft. Met zijn vos wilde hij een beeld maken dat gaat over hoe de natuur zich in stedelijke randgebieden onder de metrobaan door de stad binnenwerkt. De natuur draagt bij aan het welzijn van de stedelijke mens. Het binnendringen van de vos in de stad, zowel als de ban op plastic tasjes, waren berichten die speelden in die tijd dat Hofman begon aan zijn ontwerp. De Bospoldervos is een ode aan allebei: aan de natuur en aan het plastic tasje. Heeft die vos het tasje gepikt? Gaat hij rommel opruimen? Of heeft hij boodschappen gedaan? Door die onverklaarde toevoeging vertelt het een niet eenduidig verhaal, net zoals het hier langs de straat een ongerijmde verschijning is.

Nr. 3 l’Homme qui marche
Locatie: Westersingel 45-46, 3014 Rotterdam
l’Homme qui marche, ofwel ‘De man die loopt’, is een topstuk uit het begin van de moderne beeldende kunst. Rodin was een kunstenaar, die zeer realistische beelden maakte. Zo verweten zijn tijdgenoten hem dat hij afgietsels van levende mensen maakte in plaats van dat hij de beelden uithakte of boetseerde. Zijn l’Homme qui marche is een wat afwijkend beeld door de onrealistische manier van lopen. Hoofd en armen ontbreken, zodat de nadruk ligt op torso en benen die een beweging suggereren. Het beeld was voor 19e eeuwse begrippen veel te onaf, te schetsmatig en te geprononceerd. Maar in de 20e eeuw werd het een voorbeeld voor veel moderne kunstenaars.

Nr. 4 De verwoeste stad
Locatie: Leuvehaven 1, 3011 EA Rotterdam
Dit beeld is één van de beroemdste internationale oorlogsmonumenten. De verwoeste stad is de belichaming geworden van het gebombardeerde Rotterdam. Zadkine maakte dit oorlogsmonument in 1947 als terracottabeeldje van 70 cm hoog. In 1949 raakte de toenmalige directeur van de Bijenkorf dhr. Van der Wal zo onder de indruk van het ontwerp, dat hij een grote bronzen uitvoering aankocht en aan de gemeente Rotterdam schonk. Het gat in het lichaam van deze getroffen figuur symboliseert hoe Rotterdam in zijn hart werd getroffen met het bombardement door de Duitsers. Het beeld is geplaatst op Plein 1940, een locatie die door beeldhouwer Ossip Zadkine zelf is uitgekozen. Het werd er omgeven door de gehavende stad met uitzicht op de schade van het bombardement. Ook koos Zadkine deze locatie vanwege het uitzicht op de Leuvehaven erachter: zo verbindt het haven en stad, en heeft het een uitzicht met lucht en water.

Nr. 5 Sylvette
Locatie: Westersingel 83, 3015 LC Rotterdam
De betonnen tekening is van de twintigjarige Sylvette, de muze van Picasso, die hij in het voorjaar van 1954 ontmoette. Picasso was toen al 73 jaar. Hij tekende haar met fier opgeheven hoofd, slanke nek en het haar in een paardenstaart hoog op het hoofd. Sylvette fungeerde als model voor ongeveer veertig tekeningen, schilderingen en kleine ruimtelijke installaties van metaal. Hij beeldde haar af in alle verschillende stijlen, die hij ooit in zijn leven als kunstenaar had gebezigd, waaronder de kubistische stijl. In 1957 leerde Picasso de Noorse kunstenaar Carl Nesjar kennen, die een nieuwe techniek bedacht waarmee grote constructies konden worden gemaakt. Kleine zwarte steentjes werden in het beton meegegoten. Door zandstralen kwam de zwarte kleur tevoorschijn. Zo kon er in het beton met de zandstraal getekend worden. Picasso was onder de indruk en vergrootte met behulp van de techniek van Nesjar zijn tekeningen tot monumentale installaties. De commissie Stadsverfraaiing wilde in 1963 een dergelijk betonnen sculptuur aanschaffen, maar de bevolking zag een betonnen kolos niet zo zitten. In 1971 kreeg Rotterdam toch ‘zijn Picasso’. Het Bouwcentrum kocht het werk aan en schonk het aan de Gemeente in het kader van de C70; een naoorlogse manifestatie ter viering van de wederopbouw van Rotterdam.

Nr. 6 Santa Claus
Locatie: Oude Binnenweg 142-150, 3012 Rotterdam
Kunstenaar Paul McCarthy weet als geen ander de hypocrisie van de moderne samenleving te verbeelden. Santa Claus is dan ook een ironische kritiek op de consumptiemaatschappij. Het is een kritische noot die past in het oeuvre van McCarthy. Door zijn vormgeving combineert hij ‘hoge’ met ‘lage’ cultuur. Het beeld zou geplaatst worden op de hoek van de Kruiskade en de Karel Doormanstraat bij concertgebouw de Doelen. Er ontstond nogal wat commotie rond het beeld, toen de aanschaf in februari 2003 werd goedgekeurd door het College van B&W. Politieke partijen Leefbaar Rotterdam en de ChristenUnie/SGP wilden het beeld afblazen. De plaats van het beeld, in eerste instantie prominent midden in de stad, bleef lang onzeker. De kranten stonden bol van artikelen en ingezonden brieven van voor- en tegenstanders van het kunstwerk, dat in de volksmond inmiddels Kabouter Buttplug werd genoemd. Tot een definitieve locatie gevonden was, stond het beeld enkele jaren op de binnenplaats van Museum Boijmans Van Beuningen. In november 2008 kreeg Santa Claus eindelijk zijn vaste plaats op het Eendrachtsplein. Het beeld is een bekend Rotterdams symbool geworden. Santa Claus komt geregeld voor op flyers en in foto’s van de stad.

Nr. 7 Erasmus
Locatie: Grotekerkplein 5, 3011 GC Rotterdam
Het standbeeld van Erasmus is het oudste standbeeld van Nederland. Erasmus was één van de belangrijkste vertegenwoordigers en wegbereiders van de Renaissance in Noord-Europa en schreef in 1509 het boek “Lof der Zotheid”. Erasmus werd geboren in Rotterdam en noemde zichzelf Erasmus Roterodamus – Erasmus van Rotterdam – en groeide uit tot symbool van de Maasstad. Hendrick de Keyser maakte het ontwerp voor het bronzen standbeeld van Erasmus hoogstwaarschijnlijk aan de hand van portretschilderijen en -tekeningen, die tijdens zijn leven zijn gemaakt, onder andere door Hans Holbein de Jongere. De kleding zowel als de blik en de houding, lezend met handen op een dik boek, komen daarmee overeen. Samen geven ze een beeld van de man als humanist. Het bronzen beeld is meer dan levensgroot en is bovendien ver boven de toeschouwer verheven door de twee meter hoge sokkel.

Nr. 8 Iedereen is dood behalve wij
Locatie: Hoogstraat 126, 3011 PV Rotterdam
Vrijdag 18 september 2020 werd het kunstwerk Iedereen is dood behalve wij van beeldend kunstenaar Ben Zegers onthuld. Het tweedelige werk bevindt zich op de kruising van de Binnenrotte en Hoogstraat. Dit is de plek waar de ‘Dam in de Rotte’ zich bevond en waar Rotterdam dus haar oorsprong vond. Het beeld bestaat uit twee elegant gedraaide voeten, die op afstand van elkaar staan. De voeten verwijzen naar het ontstaan van de stad, maar ook naar de aloude functie van deze plek als markt. De twee beelden staan in dialoog met elkaar, zoals een klant en een koopman. Ook verwijst het naar de voetstappen van de eerste Rotterdammers. De positie van de twee voeten ten opzichte van elkaar is ontleend aan het danseresje van kunstenaar Edgar Degas uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen.

Nr. 9 Konijnen
Westzeedijk 345, 3015 AA Rotterdam, Nederland
De drie Konijnen van kunstenaar Tom Claassen zijn een cadeau van de Kunsthal aan Gemeente Rotterdam ter gelegenheid van haar tienjarig bestaan in 2003. Ze staan in het Museumpark op het gras tussen het Natuurhistorisch museum en de Kunsthal en zijn niet alleen geliefd bij volwassenen, maar ook bij kinderen die er graag op klimmen. De drie bronzen konijnen, waarvan twee staand en één liggend konijn, zijn een olijke en vriendelijke aanvulling op het park. Door hun logge voorkomen en grote afmetingen oefenen ze een grote aantrekkingskracht uit.

Nr. 10 Nieuwe Delftse Poort
Locatie: Galerij 15, 3011 AK Rotterdam
Rond 1373 was er al sprake van een Delftse Poort. In 1545 werd de poort vervangen door een nieuw exemplaar. Vanaf de bouw in 1768 was de Delftse Poort, naar een ontwerp van architect Pieter de Swart, het bekendste bouwwerk in de stad. Eind jaren dertig werd de poort verplaatst in het kader van de herinrichting van het Hofplein. Tijdens het bombardement in 1940 werd de Delftse Poort vernietigd. Cor Kraat maakte een staalconstructie, die aan alle zijden open is en plaatste het op de oorspronkelijke locatie. Het bouwwerk oogt als een driedimensionale grafische tekening. De neoklassieke vooroorlogse poort lag ten grondslag aan zijn ontwerp. De poort met het karakter van een kunstwerk in aanbouw, staat symbool voor het feit dat Rotterdam nog steeds aan het bouwen is. Op de oude poort stonden vier personificaties: de personificatie van Handel en Verkeer, de stedenmaagd, de Maas en de Rotte. Deze figuren keren gestileerd terug op de moderne poort. Dit beeld laat door de verbeelding van de oude stadspoort het Rotterdam van de 18e eeuw zien.